De Turkse film ‘Winter Sleep’ (2014 van Nuri Bilge Ceylan pendelt tussen de stilte van het landschap en de lange gesprekken die de 60 jarige acteur-in-ruste Aydin (Haluk Bilginer) voert met zijn zuster Necla (Demet Akbag) en zijn veel jongere vrouw Nihal (Melisa Sözen) en verder met wie maar voorbijkomt. Aydin woont met zijn gescheiden zuster en zijn veel jongere vrouw in zijn hotel dat is uitgehouwen in de tufsteen van Cappadocië, in centraal Turkije. De bewindvoering van het hotel en het innen van de huren van ander bezit, laat hij over aan zijn majordomus Hidayet (Ayberk Pekcan).
Niet voor niets is het leven van Aydin door de filmmakers naar verhalen van Tsjechov gemodelleerd. In het begin zien we Aydin op afstand toekijken hoe Hidayet een van zijn huurders de trotse deugniet Ismail (Nejat Isler) de pan uitveegt. Aydin leeft anno 2014 ongeveer zoals de Russische landadel in het midden van de 19e eeuw leefde. Aydin heeft zijn leven op de rails, hij is een man van de wereld en legt zich nu toe op het schrijven van een boek over het Turkse theater. Maar juist in het begin van deze winter stapelen de spanningen zich langzamerhand op. Dan zijn er de lange gesprekken met Necla en later ook met Nihal over haar filantropische werk. Maar ondanks dat blijft Aydin uiterlijk onaangedaan, verzonken in zijn superieure binnenwereld.
Dat gaat goed tot het begin van de winter komt en een steen zijn blik op de buitenwereld even doet barsten. De aanraking met de buitenwereld komt even onverwacht als hij uiteindelijk noodzakelijk lijkt te zijn om het cocon van de Turks-Tsjechoviaanse zekerheid te doorbreken. Deel van die zekerheid is ook het landschap met zijn typische tufsteenkegels en duizenden jaren oude grotwoningen, de met sneeuw bedekte steppen, al lijkt dat landschap tegelijk een alibi om mooi en nauwkeurig te kunnen vertellen wat over verschillende vormen van trots en van menselijke afhankelijkheden.
Het is november als de film begint, het is midden februari als de film eindigt. Het is een winter waarin kleine gebeurtenissen het leven van de hoofdpersonen Aydin, Nihal en Ismail diep beïnvloeden. Het landschap, de passanten, de sfeer, filmmaker Nuri Ceylan en zijn vrouw Ebru Ceylan die het verhaal schreven nemen de tijd, het landschap en de misverstanden die bij elk leven horen als uitgangspunt en geven die meedogenloos en vol mededogen gestalte.
Filmauteur Nuri Bilge Ceylan kreeg er in Cannes 2014 terecht een Gouden Palm voor.
★ ★ ★ ★
Uit de serie: 3 films uit Groot Brittannië, Turkije en Rusland
Ze zijn gedraaid en in première gegaan in 2013 en 2014. Ze draaien dit najaar in de Nederlandse bioscoop. Ze heten: ‘Under the Skin’ (Glazer), ‘’Winter Sleep’ (Ceylan) en ‘Leviathan’(Zvyagintsev). Ze hebben gemeen dat wijlen filmcriticus André Bazin (1918-1958) er trots op had kunnen zijn, op deze films die een kleine halve eeuw na zijn dood gemaakt zijn: ‘long takes’ en realisme gemengd op een door de persoon van de filmmaker, ‘de auteur’, gekleurd palet.
‘Under the Skin’, ‘’Winter Sleep’ en ‘Leviathan’ draaien in Lantaren/Venster aan de Otto Reuchlinweg 996 te Rotterdam
