Iedereen is verdwaald in ‘A most wanted man’ de nieuwe film van Corbijn, de personages, de speurder Günther Bachmann, gespeeld door Philip Seymour Hofman die in een van zijn laatste rollen verloren oogt, William Dafoe die maar niet aan zijn rol als bankier Tommy Brue lijkt te kunnen wennen, de drenkeling Issa Karpov (Grigoriy Dobrygin). Alleen filmmaker Anton Corbijn verdwaalt niet, die schiet mooi uitgelichte beelden van boeiende personages op eigentijdse locaties.
Zonder moraal
‘A most Wanted Man’ is het verhaal van de jonge Tsjetsjeense asielzoeker Issa, die letterlijk aanspoelt in Hamburg en tegen wil en dank middelpunt wordt van een klopjacht door geheime diensten. Die zijn post 9/11 het morele roer kwijt. Nieuwe directieven uit het wraakzuchtige Amerika van George William Bush maken voor hen alles mogelijk, tot en met marteling en kidnapping van terreurverdachten.
Haaks op die werkwijze staat Günther Bachmann, hoofd van een Hamburgse antiterreureenheid. Hij is iemand die geen heksenjachten volgens de laatste politieke mode volgt, maar die vanuit veel beproefde ervaring gewoon zijn werk wil doen. Dat werk is de wereld veiliger maken. Hij en de rest van zijn team zijn er goed in, maar zijn bazen in ‘Berlijn’ en ‘Washington’ op de achtergrond, zijn uit op snelle resultaten.
Sterke vrouwenrollen
Philip Seymour Hoffman speelt als Bachmann één van zijn laatste rollen, hij werd begin dit jaar dood gevonden met een naald in zijn arm. De patholoog oordeelde dat het om een drugsgerelateerd ongeluk ging.
Hoe goed Seymour Hoffman ook is als de ervaren, humane contraterreuragent Bachman, zijn rol krijgt maar aarzelend gestalte. Alsof hij met het verhaal niet goed raad wist. Het neemt niet weg dat hij laat zien wat een acteur aan hem verloren is gegaan. Tegenover hem zet, ‘House of Cards’, Robin Wright overtuigend de harde CIA regiochef Martha Sullivan neer.
William Dafoe lijkt te moeten wennen aan zijn de rol als de bankier Tommy Brue, maar Rachel McAdams als advocaat Annabel en vooral de Duitse actrice Nina Hoss als Bachmann’s assistente overtuigen meer, waardoor het lijkt dat regisseur Corbijn de vrouwenrollen beter in de vingers heeft.
Le Carré
De film ‘A most Wanted Man’ is gebaseerd op het gelijknamige boek van John le Carré uit 2008. Het is typisch voor de richting die de schrijver na 1989 is ingeslagen. Dat jaar viel de muur en twee jaar later werd de Sovjet Unie opgeheven. In de boeken voorafgaand aan die periode was le Carré de portraiteur van de strijd tussen de Britse Secret Service en het totalitaire Sovjet imperium. Le Carré kende die strijd uit eigen ervaring, hij was zelf spion. Het leverde prachtige en rijke boeken op zoals ‘The Spy Who Came in from the Cold’ (1963), ‘A Small Town in Germany (1968), ‘Smiley’s People’ (1979). Het waren onzekere tijden maar individuen zoals de bescheiden en scherpzinnige spionnenchef George Smiley konden het verschil maken.
Na 1989 verandert dat in de visie van Le Carré. De overwinning van het liberalisme laat de laatste morele bakens verdwijnen, opportunisme (‘Our Game’; 1995) en excessen krijgen vrij spel en klokkenluiders (‘The Constant Gardener’; 2001) worden opgeruimd. Le Carré vertelt ons dat de tijden van het relatieve fatsoen van de Koude Oorlog, voorbij zijn. Zo ook in het boek ’A most wanted man’ uit 2008.
Echt zijn
Het is een ongemakkelijk verhaal ook in de film. Maar soms zijn de locaties te mooi om waar te zijn: het bankiershuis direct aan de Hamburgse haven, de moskee tegenover de seksshop, het appartement van Issa op het Hamburgse douane eiland, de zeventigerjarenflats waar Bachmann kantoor houdt, ze bestaan ongetwijfeld in de niet filmische werkelijkheid, maar ze zijn te mooi voor fictie. Het is de harde werkelijkheid volgens stijlblad ‘Wallpaper’ en dat bijt aan het verhaal. Het is een stijl die goed werkte in popsterrenomgeving, in het docudrama ‘Control’ (Corbijn; 2007). Dat zijn werelden waar ‘echt zijn’ per definitie commerciële nood is. Die stijl voldoet minder goed in de gecompliceerde ‘nieuwe’ wereld post 9/11 van John le Carré.
‘A most wanted man’ draait vanaf 4 september in alle Rotterdamse bioscopen
