In de wolken in het Nederlands Fotomuseum

Wolkenstudies in het Nederlands Fotomuseum

Boven landschapsfotografie bevindt zich nog de fotografie van wolken. Het Nederlands Fotomuseum presenteert vanaf 23 maart de tentoonstelling Wolkenstudies | De wetenschappelijke blik op de hemel.

De tentoonstelling laat zien dat door de fotografie de kennis en documentatie van meteorologische fenomenen zich razendsnel heeft ontwikkeld. Van de eerste pogingen daartoe in 1880 tot de eerste satellietbeelden in 1960. Samensteller Helmut Völter heeft van Japan tot de Verenigde Staten en Europa uniek beeldmateriaal bij elkaar weten te vinden. In Wolkenstudies toont hij in zes verschillende fases de ontwikkeling van de fotografie van het luchtruim, een reis door de geschiedenis van de meteorologische documentatie. De foto’s waren veelal bestemd voor wetenschappelijke doeleinden, maar kunnen nu ook gewaardeerd worden om hun esthetische kwaliteiten.

Met Wolkenstudies besteedt het Nederlands Fotomuseum aandacht aan de actuele herinterpretatie en herwaardering van de geschiedenis van de analoge (documentaire) fotografie, die onder meer heeft geleid tot de grote populariteit van ‘found footage’ en ‘useful photography’. Eind 19e eeuw heeft de fotografie een enorme impuls gegeven aan de meteorologie. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de tekenkunst, maakte de fotografie het mogelijk om wolkenpartijen nauwkeurig vast te leggen, de afbeeldingen met elkaar te vergelijken en daar wetenschappelijke conclusies aan te verbinden. Deze internationale groepstentoonstelling toont in zes verschillende fases de belangrijkste ontwikkelingen in de wetenschappelijke fotografie van wolkenluchten.Wolkenstudies in het Nederlands FotomuseumEr zijn een aantal van de allereerste beelden van Albert Riggenbach te zien, een astronoom, meteoroloog en geofysicus uit Bazel. Zijn foto’s waren de eerste internationale standaard op het gebied van het observeren en benoemen van wolken. Al snel volgde andere onderzoekers met scherpe observaties en conclusies middels de fotografie. Andere combineerden diverse technieken om tot nieuwe inzichten te komen, zoals de Japanse meteoroloog Masanao Abe die zich met name richtte op wolkenbewegingen. Hij registreerde de wolken op een specifiek moment, waarna hij met film hun bewegingen en vormen kon documenteren. Via stereofotogrammetrie bepaalde hij het formaat van de wolken en de richting van hun beweging. Tot slot wist hij met tekeningen en topografische kaarten nauwkeurig hun locatie te bepalen.

Wolkenstudies in het Nederlands Fotomuseum

De zes fases tonen ieder een andere ontwikkeling in de loop van de geschiedenis. In het begin werd vooral vanaf de grond gefotografeerd. In de 20ste eeuw verandert er veel qua mogelijkheden voor onderzoek. In de tentoonstelling is te zien hoe de komst van vliegtuigen het perspectief van de fotografie verbreed. Maar ook de eerste buitenaardse satellietbeelden maken deel uit van Wolkenstudies. De tentoonstelling is veelzijdig en geeft een uniek inzicht in de diverse praktische toepassingen van fotografie op meteorologisch gebied.

De expositie is t/m 26 mei te zien.

Email dit artikel naar een vriend Email dit artikel naar een vriend

About Jeroen Veenstra