recensie Allemaal Afrikanen door het Ro Theater

Allemaal Afrikanen door het Ro Theater in het Rotterdamse Schouwburg

Hollands experiment.

Allemaal Afrikanen is een debuutvoorstelling. Regiedebuut voor acteur Yahya Gaier (1974), toneeldebuut voor zestien jonge acteurs. Zonder debuut komen er geen nieuwe gezichten in het theater. Zonder experiment kom je niets te weten. Wie beiden durft te combineren, een zeventienvoudig debuut en een improviserend ontstane theatervorm, neemt risico en heeft lef. Het Ro Theater, debuutregisseur Gaier en zijn acteurs gaan het experiment aan en dat siert ze.

De maagd van Holland bezingt in een bittere litanie haar God die haar land in de steek heeft gelaten, het stront doet regenen. Ze wordt getroost door haar landgenoten. Een bootvluchteling spoelt aan. Afrikaan. Zonder het te willen, brengt hij het land waar hij aankomt in opschudding. Het verhaal in deze scene wordt beeldend en zonder woorden vertelt.

Het stuk begint en eindigt puntig genoeg. Zo maakt de Afrikaan verwarring en mededogen los en maakt een vlotte TV-presentator zich van hem meester. In cynische monoloog `vertaalt’ de presentator voor het TV-publiek wat de vluchteling zou zeggen: ,,Haha, je komt hier naar toe om het geld, jaja”. Vette knipoog naar het publiek. De vluchteling wordt tot clown en object van manipulatie gemaakt.

Als acteur heeft de in Marokko geboren Gaier al veel voor publiek en camera gestaan. Bij het Ro Theater speelde hij bijvoorbeeld in Koning Lear en in Branden. Voor film en TV in Najib en Julia(2001) en in de film Het Schnitzelparadijs (2005) waarvoor een viertal acteurs samen de filmprijs het Gouden Kalf kregen. En vorig jaar maakte de aan Theaterschool in Mime opgeleide Gaier bij het Ro een korte bewegingspresentatie met jongeren rond de, toen nog groene, Arabische Lente.

Allemaal Afrikanen is een collage van verhalende en expressieve fragmenten. Montagetheater van tekst, zang en fysieke verbeelding. Het is overduidelijk Nederland dankzij de symbolen, dankzij vlaggetjes, bordjes en de presentator van platte TV-programma’s. Maar die ondubbelzinnige iconiciteit van Nederland en zijn vreemdelingen doet het stuk geen goed. Het doet de warrige dramaturgische uitwerking van de overige scenes des te schrijnender uitkomen. Neem de volgend scene.

In een kluwen mensen wordt een jonge man speelbal van de groep. Hij wordt verkleed door de groep en naar voren geduwd. De man die nu alleen is -de menigte heeft zich teruggetrokken achter op het toneel- strijkt neer bij een eilandje van zand. Er staat een bord bij het zand en een driekleurige vlag. Uit een rieten koffer pakt hij een huisje, met op schaal een mens er bij, een hond. Hardop in monoloog, mijmert hij over `zijn land’ opgeruimd en vrij van vreemde smetten. Hier is de nationalist bij uitstek aan het woord, door het volk tot leider gemaakt. Het volk van daarnet houdt in de omlijste achtergrond van het toneel een orgie-achtig feest. De beelden zijn helder, maar waarom het volk de leider voortbrengt en niet zoals de praktijk, leert de leider het volk op de been brengt, is onduidelijk.

Allemaal Afrikanen door het Ro Theater in de Rotterdamse Schouwburg

Het is symptomatisch voor het geheel van Allemaal Afrikanen. Er zijn mooie beelden, flarden poëzie, maar dat wordt teniet gedaan door het geheel of liever het gebrek aan geheel. Er wordt gezongen, gedanst, de muziek zwelt aan en soms voel je in de combinatie van muziek, beeld, acteurs een vlaag van iets waardoor je geraakt wordt. Het is een vlaag van hoe het kunnen zijn, want telkens lijkt het stuk zichzelf af te willen breken, te willen ondermijnen.

Een groep kleurig gesluierde vrouwen doorkruist met fiets, jerrycans en jutenzakken het podium. Een beeldcitaat van de zuidrand van de Sahara. Mooi beeld. Het blijkt de intro van het echte verhaal van de Afrikaan te zijn, nu niet misvormd door de TV-presentatie. De drenkeling vertelt zijn verhaal. Hij wist niet dat dode kinderen konden zwemmen. Het zijn poëtische sterke zinnen die te laat komen, wat tussen het begin en eind ligt, is te veel los zand.

Zonder debuut en experiment is er in kunst geen ontwikkeling. Gaier, zijn acteurs en het Ro-theater steken hun nek uit en dat siert ze. Experimenten zijn er voor om te leren. Zo was het op de Try Out van 12 april in de kleine zaal van Rotterdamse Schouwburg.

Allemaal Afrikanen speelt nog tot 18 april 2012 in de Rotterdamse Schouwburg.

http://www.rotterdamseschouwburg.nl/voorstellingen/5293/allemaal_afrikanen/ro_theater/

Email dit artikel naar een vriend Email dit artikel naar een vriend

About Ronald Glasbergen