Posts by Judith Blankenberg:

recensie ‘Man of Moods’ door O.T. Theater

oktober 31st, 2011



‘Man of Moods’ is een prachtige symbiose tussen muziek en theater.

Bijna twee uur staat Bert Luppes met zijn ogen dicht op het podium. Hij speelt Sammy, het hoofdpersonage uit de roman ‘How late it was, how late’ van de Schotse schrijver James Kelman. Sammy heeft gedronken en is daarbij in confrontatie gekomen met de politie. Als hij wakker wordt mist hij anderhalve dag én zijn gezichtsvermogen. Bovendien is zijn vriendin Helen nergens te vinden. De openingsscène voorspelt niet veel goeds voor Sammy. Er volgt een worsteling door een web van voorbijgangers, hulpverleners, buren en politie. Blind zijn brengt allerlei ongemakken met zich mee en Luppes werkt zich magistraal door deze tegenslagen heen.

Kelman schreef zijn roman als een stream-of-consciousness van Sammy, een constante gedachtestroom van deze trieste figuur. Niet verwonderlijk dat Luppes de voorstelling Man of Moods in zijn eentje draagt. De andere spelers die de figuren vertolken die Sammy tegenkomt, zijn slechts schimmen. Hij moet opnieuw leren op eigen benen te staan en kan daarbij slechts vertrouwen op zijn oren. De behulpzame buurman heeft hij zelfs nog nooit gezien.

De roman leent zich uitstekend voor een muzikale bewerking. Regisseur Mirjam Koen heeft haar vaste spelers Bert Luppes, Tom Struyf en Romana Vrede voor deze gelegenheid aangevuld met Viktor Griffioen en Erik van der Horst van ‘The Sadist’. Het is een gouden greep, de jongens maken furore met muziekvoorstellingen op de Parade en hun voorliefde voor countrymuziek past perfect bij de sfeer en smaak van Sammy. Muziek is zijn enige houvast.

Afgezien van een opstelling met muziekinstrumenten en een aftandse bank is de speelvloer verder leeg. Rondom staan glimmende zwarte wanden die de duisternis waarin Sammy zich bevindt versterken en hem tegelijk als middelpunt van het universum weerspiegelen. Een net van zwarte touwen dat over de vloer is gespannen dient hem als ruimtelijke ondersteuning. Al vloekend en vechtend baant Luppes zich een pad door de duisternis.



Losjes rijgen de scènes zich aan elkaar vast. Soms is de muziek daarbij leidend, soms het verhaal. De muzikanten schieten soepel in hun rol als dat voor de voortgang van het verhaal nodig is en bewegen Luppes met behulp van touwtjes en hun stem naar de juiste plaats. Ze willen hem helpen, maar brengen hem in verwarring. Sammy twijfelt aan zichzelf en dat komt zijn geloofwaardigheid niet ten goede. Als zijn zoon hem tot slot geld aanbiedt, verdwijnt Sammy ten einde raad.

Mirjam Koen heeft het haar spelers niet gemakkelijk gemaakt door deze roman te kiezen als basis voor de voorstelling. In de donkere situatieschets is het verhaal van ondergeschikt belang. De enige uitdagende rol is tegelijk ook loodzwaar. Luppes vervult deze dragende rol met verve. De overige spelers hebben de ondankbare taak om ten dienste van hem te staan, maar zijn zo prettig (on)zichtbaar aanwezig dat de spaarzame momenten waarop ze kunnen schitteren prachtige ingetogen en vanzelfsprekende scènes zijn. Het uitvoeren van de alomtegenwoordige muziek is dan ook geen schrale troost. Bovendien steelt Luppes niet de show waardoor ze samen tot grote hoogte stijgen.

Het Onafhankelijk Toneel is er in geslaagd om deze roman op een perfecte manier op het toneel te brengen. Niet in de laatste plaats door de sterke muzikale bewerking en uitvoering van de nummers die in de roman genoemd worden. Gedurende twee uur word je meegenomen in de stream-of-consiousness van Sammy en de muziek van de anderen, op het eind gloort misschien wel een beetje hoop op verbetering. Man of Moods is een prachtige symbiose tussen muziek en theater.

‘Man of Moods’ door Onafhankelijk Toneel. Gezien: zondag 30 oktober 2011 in het OT-theater. In Rotterdam en op tournee tot en met 11 december 2011.

Foto’s: Ben van Duin

www.ot-rotterdam.nl

Reageren uitgeschakeld

recensie ‘Op eigen kracht’ door Schwalbe

februari 16th, 2011

Schwalbe zit vol energie



Dit weekend presenteerde Schwalbe zich in de Rotterdamse Schouwburg. Twee voorstellingen markeerden het begin van een samenwerking met Productiehuis Rotterdam, de plek waar jonge makers kunnen werken aan een eigen signatuur. Schwalbe speelt op eigen kracht is een goede kennismaking met Schwalbe. Eén handeling maakt duidelijk dat de groep niet alleen nadenkt, maar heel fysiek de eigen grenzen opzoekt. In een nagesprek over de beweegredenen en noodzaak van energiebesparing werd de voorstelling in een maatschappelijk kader geplaatst.

Theatercollectief Schwalbe bestaat uit 9 jonge spelers/makers. Onder leiding van Lotte van den Berg speelden ze hun afstudeervoorstelling ‘Spaar ze’, een onderzoek naar de dynamiek van een groep. De gevonden lichamelijke speelstijl hebben ze verder uitgediept in Schwalbe speelt op eigen kracht. Neem dat ‘speelt op eigen kracht’ letterlijk. Zonder de fysieke inspanning van de spelers was er niets te zien.

Het principe van de voorstelling is heel simpel. Er zijn toeschouwers die komen kijken naar acteurs. Daar is licht voor nodig, anders zijn de acteurs niet te zien. Om een lamp te laten branden is energie nodig. Deze energie moet opgewekt worden, dat doen de acteurs zelf. Acht hometrainers zijn aangesloten op de lamp die begint te branden zodra de acteurs beginnen te fietsen.  Deze situatie blijft bestaan tot het einde van de voorstelling. Het is een noodzakelijke maar tegelijk een zinloze handeling. Het dient geen ander doel dan de acteurs gedurende de voorstelling zichtbaar te laten zijn.

De voorstelling roept genoeg vragen op. Bovendien zijn er minieme en grotere verschillen te ontdekken tussen de acteurs. Voor de toeschouwers is het dan ook één grote denk- en kijkoefening. Toch krijgen de toeschouwers niet veel aangereikt. Er is ruimte voor vele interpretaties, waardoor de voorstelling iets vrijblijvends krijgt.

In het nagesprek wordt de voorstelling ingebed in de problematiek rondom de opwarming van de aarde. Overal dringt deze problematiek nu door, niet in de laatste plaats door Europese wetgeving en de jaarlijks terugkerende Klimaattop. Ook culturele instellingen willen zich nu inzetten voor een lagere CO2-uitstoot en theatermakers hergebruiken materiaal om verspilling tegen te gaan. Floor van Leeuwen, één van de makers van Schwalbe, vertelt dat gedurende het maakproces de noodzaak om het niet alleen over energie te hebben, maar juist lichamelijk te tonen steeds groter werd. Bovendien wilden ze wel vragen oproepen, maar geen moralistische antwoorden geven. In die opzet is Schwalbe geslaagd.  De radicale keus om dit in zijn meest basale vorm te doen getuigt van durf.

Schwalbe speelt op eigen kracht is daarmee een proeve van een eigenzinnig theatercollectief waarvan de leden hun eigen lichaam als enige instrument in de strijd gooien om een bepaalde gedachte vorm te geven. Ze doen dat zonder enig voorbehoud en zolang hun energie strekt.  Ze vragen daarmee veel van hun toeschouwers, die niet anders kunnen doen dan kijken en zelf nadenken.

foto’s: Stephan van Hesteren

Reageren uitgeschakeld