IFFR: ‘Impressions of a Drowned Man’: Groundhog Day als Griekse tragedie
Regisseur Kyros Papavassiliou maakt met de voor een Tiger Award genomineerde ‘Impressions of a Drowned Man’ (2015) een ambitieus en poëtisch debuut op speelfilmformaat.
In ‘Impressions of a Drowned Man’ vindt een man, een lifter zichzelf aan de rand van een industriele rivier. Hij loopt vandaar naar een viaduct om te schuilen voor de regen. Daar begint zijn Odysee. In de verte achter graan en grasvelden is een witte stad. Hij heeft het adres van zijn moeder maar kent de weg naar haar huis niet. Een medelifter wijst hem de weg. Onderweg maken ze een praatje de andere lifter vertelt dat hij acteur is. Welk stuk? vraagt de lifter. De acteur zegt dat hij in een film speelt. Welke film? Waar kan ik hem zien? vraagt de lifter. De film is nog niet klaar maar ik kan je iets ervan laten zien, antwoordt de acteur. Hij haalt een platte CD doos uit zijn zak en geeft hem aan de lifter. Merkwaardig geschenk zo midden in het grasland. In de stad gaat de lifter naar een kliniek, hij weet niet meer hoe hij heet, hij lijdt, zo meent hij, aan geheugenverlies. Hij mag zich warmen maar de neuroloog die een uitspraak kan doen over amnesie is pas de volgende dag aanwezig. Een vrouw komt hem bekend voor, ze drinken wat, hij gaat met haar mee naar huis. Er staat een wieg in huis. Hij vraagt of ze kinderen heeft. Ze zegt nee. Hij vraagt waarom er dan een wieg staat ze vertelt dat ze zwanger is, al meer dan een halve eeuw lang, van de man waarvan ze hield, maar die verdronken is. Hij gaat bij haar weg en zet zijn Odyssee door de stad voort: de lifter is als de held van de klassieke tragedie die op zoek is naar zijn herkomst.
Hij bezoekt een verlaten treinstation dat nu museum gewijd aan dichters. Hoewel het museum gesloten is, laat de curator hem binnen. Niet de minste dichters: Celan (1920-1970), Pavese (1908-1950), Majakovski (1893-1930), Karyotakis (1896-1928). Het is geen gewoon museum, de dichters staan er levend opgesteld. De lifter raakt nu opgewonden en vraagt de curator luidkeels om uitleg. Die smijt hem het museum uit want in dit museum van dode dichters mag niet gesproken worden. Dit zou een droom kunnen zijn, maar dat is het niet, hier is geen ontwaken mogelijk.
De lifter bezoekt een internetcafé om de CD van de acteur te bekijken. Als hij die afspeelt ziet hij zichzelf spreken met de acteur in hetzelfde landschap. Het is dezelfde scene die hij eerder heeft beleefd. Behalve hijzelf, de acteur en het alziend blinde landschap was er niemand aanwezig. Droste-cacao-effect kan je het ook noemen; de beelden zijn dezelfde die de film eerder gebruikte, maar nu in andere context. Je zou kunnen zeggen dat de filmmaker surrealist is, maar er is iets net iets anders gaande in deze film.
Denk aan de Amerikaanse film ‘Jacobs Ladder‘ (Adrian Lyne, 1990), of aan ‘Ground Hog Day’ (Harold Ramis, 1993) en je komt in de buurt. Maar uiteindelijk is ‘Impressions of a Drowned Man’ meer een film die wortelt in typisch Europese cultuur. En een goed debuut van Grieks Cypriotische Papavassiliou.
