IFFR: Vader en zoon in dodelijk Limburg
‘Gluckauf’ (Remy Van Heugten, 2014) is een Nederlandse, maar vooral een Limburgse film. De setting is nadrukkelijk Limburg. het milieu is dat van kleine gangsters aan de rand van de samenleving. Het onderwerp is een stroeve relatie tussen vader en zoon. ‘Karakter’ (Bordewijk) op zijn Limburgs. Voor niet Limburgers blijkt ondertiteling daarbij geen overbodige luxe: in ‘Gluckauf’ wordt alle dialoog in Limburgs dialect gesproken.
Onbetwistbaar middelpunt van de film is de eigengereide, schijt aan alles hebbende, Lei Frissen(Bart Slegers). Met zijn oude Ford Taunus is hij op weg naar het huis van zijn ex. Hij stapt uit schiet twee keer in de lucht, herlaadt schiet nu op het steen van gevel, roept: ‘Jeffrey’. Een joch doet open en rent naar Lei en omhelst hem. Lei vertrekt vervolgens met de jongen naast hem op de voorbank.
Lei is ergens eind dertig in de hierboven beschreven scene. In een volgende scene zien we Lei en Jeffrey weer, het is een dikke tien jaar later. Beide mannen lopen met geweer op strooptocht ergens in het heuvelland van Zuid Limburg. Vrije natuur, lyrisch gefotografeerd. Jeffrey (Vincent van der Valk) is volwassen geworden, lang vettig haar en Lei is ouder, vijftiger, maar lijkt verder onveranderd.
Het zijn mannen van het verarmde zuiden van Limburg. De geest van ‘de mijnsluiting’ waart er nog rond. Lei leeft van ‘handeltjes’, stelen en illegaliteit ziten hem in het bloed. Jeffrey woont zelfstandig, is kleine drugsdealer. Hij vangt zijn vader zo nu en dan op als die na kroegbezoek zijn huis niet meer kan vinden. Lei ‘werkt’ voor zichzelf en zo nu en dan voor Vester (Johan Leysen) die zijn illegale activiteiten wat meer georganiseerd heeft, zeg maar de lokale maffiabaas. Lei is trots maar slordig. Hij betaald zijn schulden niet. In de woorden van Vester: ‘voor Lei heeft geld geen geheugen’.
De locaties van de film zijn goed gekozen, de straten en werkplaatsen en woningen zijn gruizig, net als de mensen en de straten van de steden en dorpen net alsof het stof van de mijnen er nog dagelijks neerdaalt. Het landschap en de natuur die voor Lei vooral uit prooidieren lijkt te bestaan, vormt het ideale cinematografische contrast.
Eigenlijk deugt er veel aan de film, die je binnenvoert in een Limburg dat anders is dan Maastricht en vakantieheuvelland. De focuswisselingen- en belichting zijn uitgewogen, net als de mis en scene en de acteurs in hoofd- en bijrollen. Scenarioschrijver Gustaaf Peek won eerder met zijn derde roman onder andere de prestigieuze Bordewijk literatuurprijs. De regisseur van de film komt zelf uit Limburg en lijkt te weten waar hij het over heeft. Het verhaal over de gevoelens tussen weerbarstige vader en zoon, wordt goed vertelt. Tegen wil en dank redden ze elkaar. Maar het venijn zit in de staart.
Hoewel venijn? De film, die is genomineerd voor een Tiger Award, moet tragisch eindigen, dat komt welhaast voort uit het verhaal, maar de film aarzelt aan het eind in de mis en scene toch tussen drama en melodrama. Maar misschien is dat een kwestie van smaak, misschien moet je de film wel twee keer zien.
